ជំនឿរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចសម្លាប់ទារកទៅតាមម្ដាយដែលស្លាប់នៅរតនគិរី
ក្រុមសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចគ្រឹង និងទំពួន រស់នៅតំបន់មួយចំនួនក្នុងខេត្តរតនគិរី បានប្រកាន់ជំនឿថា កាលណាស្ត្រីជាម្តាយបង្កើតកូនមក ហើយម្តាយនោះស្លាប់ អ្នកភូមិត្រូវប្រារព្ធពិធីដាក់ទារកដែលនៅរស់នោះឲ្យដេកស្លាប់ក្នុងមឈូសជាមួយម្តាយដែរ។តើប្រពៃណីនេះមានហេតុផល និងអត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ ហើយតើបច្ចុប្បន្ន ជំនឿបែបនេះអ្នកភូមិនៅតែបន្តធ្វើដែរឬយ៉ាងណា?ជំនឿនេះកើតមានពីដូនតាពួកគេច្រើនជំនាន់មកហើយ គឺអ្នកភូមិរួមគ្នាប្រារព្ធពិធីដាក់ទារកទាំងរស់នៅក្នុងមឈូសម្តាយ ហើយកប់ជាមួយសពម្តាយ បន្ទាប់ពីចាស់ទុំមេកន្ទ្រាញ និង សាច់ញាតិក្នុងភូមិប្រារព្ធពិធីសែនព្រេនបួងសួងតាមប្រពៃណីជនជាតិដើម។នៅរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍មុននេះ ប្រពៃណីម្តាយស្លាប់សម្លាប់កូនតាម គឺជាជំនឿមួយរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមគ្រឹង និងទំពួន នៅតំបន់មួយចំនួននៃស្រុកអូរជុំ ស្រុកតាវែង និងស្រុកអណ្ដូងមាស ខេត្តរតនគិរី។
នៅភូមិតងក្រម៉ាល់ ស្រុកអូរជុំ ជំនឿនេះត្រូវបានអ្នកភូមិជនជាតិគ្រឹង ប្រកាន់យករហូតមកទល់នឹងអំឡុងឆ្នាំ២០០៥ ទើបជំនឿនេះបានកាត់បន្ថយបានទាំងស្រុង។
ប្រធានភូមិតងក្រម៉ាល់ ឃុំអូរជុំ លោក កាថាំង យ៉ូម កត់សម្គាល់ថា ជំនឿម្តាយស្លាប់សម្លាប់កូនតាមនេះ ទាក់ទិនទៅនឹងការយល់ដឹងរបស់ជនជាតិដើម និងកង្វះខាតជីវភាពរស់នៅក្នុងក្រុមគ្រួសារ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនាសម័យកាលមិនទាន់មានការអភិវឌ្ឍសហគមន៍។ ប្រការនេះ អ្នកភូមិមានជំនឿថា កាលណាម្តាយស្លាប់ដោយសារបង្កើតកូន គឺទារកដែលកើតនាំមកនូវគ្រោះចង្រៃ ឧបទ្រពដល់គ្រួសារ និងសហគមន៍។ ហេតុនេះ ក្រុមគ្រួសារ និងអ្នកភូមិសម្រេចសម្លាប់ទារកនោះឲ្យស្លាប់ជាមួយម្តាយទៅ។ បន្ថែមទៅលើការយល់ដឹងនេះ ការសម្លាប់ទារកទៅតាមម្តាយ ក៏មានហេតុផលទាក់ទិនទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមរបស់ឪពុក ដែលសម័យកាលនោះគ្មានលទ្ធភាពរកប្រាក់ ឬទឹកដោះចិញ្ចឹមទារកនោះបាន ហេតុនេះការដាក់ឲ្យទារកស្លាប់តាមម្តាយ គឺជាជំនឿមួយជួយឲ្យទារកនោះរួចផុតពីការអត់ឃ្លាន និងទុក្ខលំបាកក្រោយពេលម្តាយស្លាប់៖ «ម្តាយសម្រាលកូនមកស្លាប់អ៊ីចឹង ទារកគេយកទៅសម្លាប់ដូចគ្នា។ គេកប់ជាមួយម្តាយហ្នឹង គេដាក់នៅក្នុងមឈូសជាមួយម្តាយហ្នឹងតែម្តង។ គេយកកូនហ្នឹងទៅកប់ ដោយសារតែជនជាតិដើមភាគតិច គាត់ខ្វះធនធាន ដើម្បីចិញ្ចឹមមនុស្សហ្នឹងឲ្យរស់ឲ្យកូនហ្នឹង ស្លាប់វាស្រួលជាងនៅរស់បើនៅរស់»។
ការប្រារព្ធពិធីឲ្យទារកស្លាប់តាមម្តាយ អ្នកភូមិធ្វើឡើងប្រហាក់ប្រហែលគ្នា គឺក្រោយពេលម្តាយស្លាប់ អ្នកភូមិកាប់ឈើមួយដើមធំពីក្នុងព្រៃ ហើយលុងធ្វើជាមឈូសដាក់សពម្តាយ។ ចំណែកទារកត្រូវគេដាក់នៅចំហៀងសព ឬដាក់ឲ្យដេកផ្កាប់មុខលើទ្រូងម្តាយ រហូតថប់ដង្ហើមស្លាប់ ទើបប្រារព្ធពិធីកប់មឈូសសពទាំងពីរនាក់ម្តាយកូនទៅក្នុងដី។
ប្រពៃណីសម្លាប់កូនតាមម្តាយនេះ ក៏មានតំណមដែលតម្រូវឲ្យតែសាច់ញាតិជិតស្និទ្ធគ្រួសារស្ត្រីដែលស្លាប់ និងចាស់ទុំមេកន្ទ្រាញក្នុងភូមិប៉ុណ្ណោះ អាចចូលរួមពិធីកប់សពនេះបាន ពីព្រោះអ្នកភូមិមានជំនឿថា ពិធីនេះនឹងនាំមកគ្រោះចង្រៃដូចគ្នា កាលណាមានក្មេង និងអ្នកភូមិក្រៅពីសាច់ញាតិ និងចាស់ទុំចូលរួមពិធីនេះ។
មេឃុំម៉ាលិច លោក ពីង ងួន មានកំណើតជនជាតិដើមទំពួន រៀបរាប់ដែរថា រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន ប្រពៃណីសម្លាប់កូននេះមិនឃើញអ្នកភូមិមានជំនឿ និងធ្វើដូចមុននេះទេ។ លោកចាត់ទុកថា អ្នកភូមិមានការវិវឌ្ឍផ្នែកបញ្ញាស្មារតី និងទទួលយកការអប់រំបែបសម័យថ្មី៖ «បច្ចុប្បន្ន គេប្រឹងប្រែង គេប្រែប្រួល ច្បាប់ហ្នឹង គឺវាខុស ហើយគេប្រែប្រួលមកប្រែប្រួលទៅតាមច្បាប់ខ្មែរ។ អាជ្ញាធរមានពន្យល់ដូចខាងខ្ញុំមានទទួលបន្ទុកខាងកិច្ចការនារី ចុះពន្យល់មួយខែម្តងៗ រឿងផ្ទៃពោះផង រឿងគ្រប់តែម្តង»។
អតីតសមាជិកក្រុមស្រាវជ្រាវកម្មវិធីលើកកម្ពស់យល់ដឹងជនជាតិដើមភាគតិច នៃអង្គការយូណេស្កូ ការិយាល័យនៅខេត្តរតនគិរី លោក ច្រើង សារុន ឲ្យដឹងថា ក្រុមការងារលោករកឃើញករណីសម្លាប់កូនតាមម្តាយ ជាជំនឿជនជាតិដើមភាគតិច កើតមាននៅស្រុកអូរជុំ ៣ករណី ស្រុកតាវែង ១ករណី និងស្រុកអណ្ដូងមាស ១ករណី ចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៩៧ ដល់ឆ្នាំ២០០៥។ លោកបន្តថា អង្គការសង្គមស៊ីវិល បានព្យាយាមអប់រំផ្សព្វផ្សាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋពីជំនឿមិនសមហេតុផល ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅ និងអាយុជីវិតពលរដ្ឋ និងជាពិសេស ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ជាតិអន្តរជាតិ៖ «ពីមុនកើតនៅភូមិខ្ញុំផ្ទាល់តែម្តង ក្រពេកចិញ្ចឹមកូនអត់រស់ សម្រេចកប់កូនទាំងរស់អ៊ីចឹងណា។ លទ្ធភាពយើងចិញ្ចឹមអត់រស់ ភូមិក៏អត់មានអ្វីចិញ្ចឹមជួយ អង្គការក៏អត់ចុះផ្សព្វផ្សាយ ក៏គេឲ្យធ្វើ»។
ដូចគ្នានេះដែរ ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តរតនគិរី លោក អ៊ួង ស្រេង កត់សម្គាល់ដែរថា ជំនឿបែបនេះធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរច្បាប់ជាតិ អន្តរជាតិ នាពេលបច្ចុប្បន្ន ហេតុនេះរាជរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការណែនាំអប់រំឲ្យក្រុមសហគមន៍អភិរក្ស ឬរក្សាទុកតែជំនឿណាដែលបម្រើផលប្រយោជន៍សង្គម ជាពិសេសជំនឿសម្លាប់កូនដែលប៉ះពាល់សិទ្ធិរស់រានមានជីវិតរបស់ពលរដ្ឋ។ លោកទទួលស្គាល់ថា ជំនឿសម្លាប់កូនតាមម្តាយនេះ ត្រូវបានអ្នកភូមិបោះបង់ចោលស្ទើរទាំងស្រុងហើយនៅពេលបច្ចុប្បន្ន៖ «អត់តែម្តង ឥឡូវនេះបាត់តែម្តង ព្រោះយើងបានកែសម្រួលវប្បធម៌ដែលមិនល្អរបៀបនេះ មិនត្រូវបានអភិរក្សទេ។ វប្បធម៌ដែលល្អរបស់បងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិច ដូចជាវប្បធម៌ក្នុងការសាមគ្គី ចែករំលែករបស់របរហូបចុក សាមគ្គីគ្នា អាហ្នឹងគេនៅបានថែរក្សាជាប្រពៃណីបងប្អូនជនជាតិ។ រាជរដ្ឋាភិបាលអត់ទទួលយកទេ គេកែសម្រួលហើយ ព្រោះជំនឿហ្នឹងវាហួសហេតុពេក»។
អតីតមន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយបំពេញការងារនៅខេត្តរតនគិរី អ្នកស្រី ជុំ គិរីវ៉ាត់ បានប្រទះឃើញពិធីសម្លាប់កូនតាមម្តាយកាលពីឆ្នាំ២០០០។ អ្នកស្រីមានការតក់ស្លុតជាទីបំផុត នៅពេលអ្នកស្រីបានឃើញទារកភេទស្រីមួយរូប ត្រូវគេរៀបចំពិធីសម្លាប់ទៅតាមម្តាយ នៅឯភូមិមួយនៃឃុំម៉ាលិច។ ភាពមនុស្សធម៌បានជំរុញឲ្យអ្នកស្រីសម្រេចចិត្តសុំយកទារកនោះពីសមាជិកសហគមន៍ ដែលកំពុងប្រារព្ធពិធីសម្លាប់កូននៅរណ្ដៅកប់មឈូស។ តាមជំនឿចាស់ទុំក្នុងភូមិ ចាត់ទុកទារកនោះជាប្រភពគ្រោះចង្រៃ ហេតុនេះប្រសិនប្រគល់ទារកឲ្យទៅអ្នកដទៃនោះ អ្នកភូមិជឿថា នឹងអាចកើតមានគ្រោះអាសន្ន ឬមានជំងឺរាតត្បាតក្នុងភូមិ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកស្រីបានព្យាយាមប្រឈមនឹងជំនឿអមនុស្សធម៌នេះ ហើយព្រមទទួលយកលក្ខខណ្ឌជាមួយមេកន្ទ្រាញចាស់ទុំក្នុងភូមិ ប្រសិនបើអ្នកភូមិមានគ្រោះភ័យ ឬកើតជំងឺរាតត្បាតក្នុងភូមិ ក្រោយពេលទារកមិនបានសម្លាប់ អ្នកស្រីនឹងត្រូវប្រគល់ក្របីឃ្លៀចមួយនឹមជាការផាកពិន័យ ដើម្បីរៀបចំសែនព្រេនរំដោះគ្រោះភ័យនោះវិញ។ រហូតមកទល់នឹងបច្ចុប្បន្ន ទារិកាមានអាយុប្រមាណ ២០ឆ្នាំហើយ បន្ទាប់ពីអ្នកស្រីសង្គ្រោះយកមកចិញ្ចឹមបីបាច់ជាកូន បណ្ដុះបណ្ដាលឲ្យរៀនសូត្រ និងពុំមានហេតុអាក្រក់ណាមួយកើតឡើងដូចជំនឿអ្នកភូមិឡើយ៕
Comments
Post a Comment